Rước họa vì tự chẩn bệnh cho mình

Nghe bạn mách một loại thuốc thần kinh giúp bổ trợ trí não, Hồng (lớp 12 ở Thanh Xuân Nam, Hà Nội) mua về uống. Làm theo hướng dẫn uống 2 viên một lần không thấy tác dụng, em dùng cả chục viên rồi bị ngất xỉu, phải vào viện.

Chị Nhàn (phố Kim Mã, quận Ba Đình) cũng gặp nạn khi nhờ cô bán thuốc “kê đơn”. Bị đau đầu, chị ra ngay đầu ngõ mua thuốc. Cô bán thuốc cho chị một vỉ 4 viên Decolgen và dặn uống làm hai lần. Trưa uống hai viên, chiều thêm hai viên nữa mà chẳng thấy đỡ, chị Nhàn lại tìm tới cô bán thuốc nhờ “kê” thêm. Chị được cho tiếp một vỉ thuốc chữa cảm cúm Rhumenol. Từ lúc đó đến đêm, chị uống 4 viên nữa và đêm đó chị lên cơn tăng huyết áp, đau đầu dữ dội, phải đi cấp cứu.

Tại bệnh viện, các bác sĩ cho biết, chị đã bị ngộ độc vì quá nhiều tá dược paracetamol có trong hai loại thuốc. Hai loại thuốc chị dùng, tuy khác nhau về tên gọi nhưng đều chứa chất có tác dụng giảm đau là paracetamol. Chị đã dùng 8 viên, tức uống liều gấp đôi cho phép. Ngoài ra, trong cả hai loại thuốc này đều có thêm thành phần co mạch (làm giảm các triệu chứng sổ mũi, nghẹt mũi…) và khi uống quá nhiều khiến huyết áp tăng cao.

Tiến sĩ Phạm Duệ, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, trong một đề tài nghiên cứu về ngộ độc thuốc chống cảm cúm cách đây mấy năm của trung tâm, qua thống kê, trong hai năm đã có tới hơn 100 bệnh nhân phải vào viện vì uống quá liều thuốc này.

Theo ông Duệ, đa số những trường hợp vào viện vì ngộ độc thuốc là do tự ý dùng hay nhờ người bán thuốc kê toa mà không đi khám bác sĩ. Nhiều người rất chủ quan khi cho rằng, thuốc nhẹ nên uống thêm vài viên cho nhanh khỏi mà chưa biết hết được tác hại khôn lường của việc này. Theo bác sĩ, thuốc là con dao hai lưỡi, có thể chữa bệnh nhưng cũng có khi gây ra những biến chứng nếu người dùng sử dụng sai.

Chị Hải (Hà Đông, Hà Nội) sau một thời gian chữa viêm khớp thì thấy mình hay đau bụng, khó chịu. Một lần, chị phải đưa vào viện cấp cứu vì chảy máu dạ dày. Khi đến viện, các bác sĩ mới biết, chị bị viêm khớp và đã được cô bán thuốc tư vấn cho dùng một loại thuốc đặc hiệu. Chị cứ thế uống mà không để ý ngay trong tờ hướng dẫn sử dụng thuốc đã ghi rõ: thận trọng với người bị bệnh đau dạ dày. Thực tế, chị Hải bị đau dạ dày đã mấy năm nay rồi.

Bác sĩ Phạm Duệ cho biết, trong các loại thuốc chữa viêm khớp, chống viêm đều có tác dụng phụ là gây đau dạ dày, nên nếu người dùng đã có sẵn bệnh sẽ có thể bị chảy máu dạ dày, có thể nguy hiểm đến tính mạng. Bởi vậy người bệnh cần phải đi khám và được bác sĩ hướng dẫn cụ thể.

Không chỉ gây hiện tượng lờn thuốc, kháng thuốc, việc dùng thuốc tùy tiện có khi ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng người dùng. Theo bác sĩ, mỗi một loại thuốc gồm những hóa chất tổng hợp, bao giờ cũng có chỉ định, chống chỉ định và có thể gây các tác dụng phụ không mong muốn. Hơn nữa, việc kết hợp thuốc cũng rất quan trọng, có những loại thuốc khi kết hợp với nhau sẽ làm tăng hiệu quả chữa bệnh nhưng cũng có loại thuốc kết hợp lại làm tăng độc tính của thuốc khác. Những điều này rất quan trọng và chỉ người có chuyên môn là bác sĩ mới có thể kê đơn được.

Ngay cả các bác sĩ khi kê đơn cũng thường phải rất thận trọng. Trong khi đó, những người bán thuốc thường chỉ có trình độ sơ cấp dược, thường cho thuốc theo kinh nghiệm, không thể chính xác được. Ngoài ra, nhiều người còn sử dụng thuốc theo kiểu mượn đơn của người khác cho bệnh của mình mà không biết rằng dù có thể bệnh giống nhau nhưng mỗi người có thể trạng và phản ứng thuốc không giống nhau nên không thể áp dụng hoàn toàn đơn thuốc của người khác được.

Bác sĩ Duệ cũng cho biết, khi tự ý sử dụng thuốc điều nguy hiểm là người dùng không biết tác hại, biến chứng có thể xảy ra hay phối hợp thuốc không hợp lý. Nguy hiểm hơn, việc dùng thuốc như vậy có thể còn làm lỡ mất cơ hội chữa bệnh thực sự, khi bệnh đã quá nặng đến viện thì khó chữa hoặc không thể chữa được nữa.

Rất nhiều người ngại đi khám bệnh và tư vấn bác sĩ vì lý do tiếc tiền, nhưng họ lại không biết tiếc sức khỏe của mình.

Bác Hà (Quảng Ninh) bị bệnh tiểu đường. Bác sĩ đã tư vấn rằng trường hợp này phải dùng thuốc cả đời và thường xuyên tái khám để theo dõi diễn biến bệnh. Nhưng sau vài lần đi khám bệnh thấy bác sĩ vẫn cho đơn thuốc cũ, bác Hà nghĩ thế này thì cần gì đi khám cho tốn tiền, mất thời gian nên cứ cầm đơn tự đi mua thuốc về uống. Được 5-6 tháng sau, nghe người mách có loại thuốc khác hiệu quả hơn, bác chuyển sang uống thuốc này. Sau một năm, bác Hà thấy người phù to, mệt mỏi, đi khám thì mới biết mình đã bị suy thận độ 3 do uống thuốc không phù hợp.

Bác sĩ Duệ cho biết, những kiến thức về thuốc, y khoa rất phức tạp. Bộ Y tế đã quy định rõ, chỉ bác sĩ có đủ điều kiện mới được kê đơn, còn dược sĩ mới được bán thuốc. Nhưng hiện nay, ở các hiệu thuốc đa số là những người chỉ tốt nghiệp sơ, trung cấp về dược, không có chuyên môn để kê đơn, càng không đủ khả năng để chẩn bệnh.

Theo ông, khi có dấu hiệu bệnh, tốt nhất người dân nên đi khám để được tư vấn cách điều trị hợp lý. Với những chứng bệnh thông thường, có thể chữa trị tại nhà như cảm cúm, nhức đầu… có thể mua thuốc để điều trị nhưng phải đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng thuốc và tuân thủ đúng liều lượng, chỉ định. Sau khi uống hết liều thuốc mà không đỡ cần phải đi khám, không tự ý đổi hết loại thuốc nọ đến thuốc kia.

“Loại thuốc lành nhất cũng có thể trở thành thuốc độc, dẫn tới các biến chứng, gây hại cho sức khỏe, tính mạng nên không thể tùy tiện mua thuốc như mua bó rau, cân thịt được”, ông Duệ khuyến cáo.

Vương Linh

Theo vnexpress.net